تأملاتی در حوزه علوم قرآن و حدیث

یادداشت های قرآنی و حدیثی دکتر محمد عترت دوست

تأملاتی در حوزه علوم قرآن و حدیث

یادداشت های قرآنی و حدیثی دکتر محمد عترت دوست

جمعبندی


در نهایت به عنوان نگاهی کلی و تدبر گونه بر سوره ناس، باید گفت که این سوره قصد دارد تا به تمامی مسائلی که «انسان بما هو انسان» و «انسان» به معنای مطلق و عام آن در طول زندگانی و حیات خود جهت رشد و کمال بدان نیاز دارد بپردازد.


از این رو، نام سوره «ناس» گذاشته شده تا همگان متوجه آن باشند که مسائل مطرح شده در این سوره،‌ تنها به گروه خاصی از انسانها اختصاص نداشته و همگان را دربر می گیرد. لذا حتی اگر کسی اعتقادی به خدا و قرآن هم نداشته باشد، همچنان می تواند از این سوره به عنوان الگویی جهت رشد و پیشرفت استفاده کند، با این تفاوت که می بایست برای نیازهای خود، به دنبال منبع قدرت دیگری جز خداوند باشد. آیا چنین منبعی وجود دارد؟؟؟



در نهایت این سوره تلاش دارد تا به مسائل ذیل بپردازد:

1- معرفی تمامی نیازهای انسان (یک خودشناسی کامل)

2- معرفی بهترین و عالی ترین راه برآورده شدن و رفع تمامی نیازهای انسان (یک خداشناسی کامل)

3- دعوت به حرکت و تکاپو برای بزرگ شدن،‌ رشد کردن،‌ قدرتمند شدن، آزاد شدن، مرفه شدن و ... که نتیجه آنها به آرامش رسیدن و‌ الهی شدن است.

4- معرفی مهمترین خطرات در طول مسیر (وسوسه شدن، سست شدن،‌ بازی خوردن، گم کردن مسیر)

5- دعوت به دشمن شناسی (آشنایی با انواع راهکارهای ابلیس جهت وسوسه کردن انسان،‌ آشنایی با نقاط ضعف خود، آشنایی با موجودات نامرئی و مرئی جهان هستی و ...)

6- معرفی مهمترین نقطه قوت انسان جهت مبارزه با دشمنانش (داشتن عقل و اختیار و اراده و اینکه علیرغم وجود همه خطرات و وسوسه ها، نهایتاً این خود انسان است که انتخاب می کند و تصمیم می گیرد و عمل می کند و قدرت شیطان فقط در وسوسه کردن است و بس!!!!!!!!!!)

 

آری، قرآن معجزه الهی است. چه کسی می تواند همه این مطالب را در قالب تنها 20 کلمه بیان کند؟؟؟؟

مسئله اینجاست که ما تاکنون با قرآن پرسش محور مواجه نشده ایم. تاکنون آن را به استنطاق و نطق نکشانده ایم. تاکنون در آن تعمق و غور نکرده ایم و خیلی کارهای دیگر...

 

اکنون پس از بیان این مسائل است که می توان فهمید چرا این سوره با واژه «قل» شروع شده و این عبارت چه نوع تأکیدی است. به نظر می رسد از آنجا که این سوره پاسخگوی «همه مسائل فردی انسان» در طول زندگانی و حیاتش بوده و مهمترین تذکرات حیاتی و ضروری جهت طی مسیر را متذکر شده و در عین حال مهمترین نقاط قوت و ضعف انسان را نیز بازگو کرده است، لذا می بایست به عنوان قانونی مهم و حیاتی،‌ دائماً‌ به انسانها یادآوری شده و دائماً‌ در مرئی و منظر ایشان باشد، همانگونه که هر سازمان و نهاد و جامعه ای،‌ در عین داشتن قوانین متعدد و مهم،‌ اما مهمترین و اساسی ترین و حیاتی ترین آنها را دائماً‌ به مخاطبان خود متذکر می شود.

لذا خداوند نیز در این سوره به پیامبرش تذکر می دهد که دائماً‌ این اصول و قوانین مهم و حیاتی را به مردم تذکر دهد و «قل» بگوید. از اینجاست که تفاوت ماهوی این سوره با دیگر سوره های قرآن مشخص می شود. البته اگر دیگر سوره های شروع شده با این واژه نیز بررسی شود،‌ این ادعا کاملتر و دقیقتر به اثبات خواهد رسید که ان شاءالله در مباحث بعدی دنبال خواهد شد.


منتظر نظرات شما دوستان گرامی هستم.

یا حق




 

نظرات (۱)

  • پوراسماعیلی
  • سلام استاد.
    تدبر بسیار جالبی بود,سر کلاس که درباره این سوره و تدبر در رابطه با آن توضیح مختصری دادید,چندین بار متن سوره ناس را در ذهنم مرور کردم,اصلا نمیتوانستم موضوعاتی که مطرح میکردید را د  سوره پیدا کنم.ولی با خواندن این سه قسمت از جستار تدبر گونه تازه فهمیدم که چگونه باید به آیات نگاه کرد و چگونه در رابطه با آنها اندیشید...
    ای کاش تفصیل این تدبر را هم در وبتان بگذارید تا بیشتر با این سوره آشنا شویم و از آن استفاده کنیم.
    از زحمات بسیار شما سپاسگذارم.
    موفق باشید.

    ارسال نظر

    ارسال نظر آزاد است، اما اگر قبلا در بیان ثبت نام کرده اید می توانید ابتدا وارد شوید.
    شما میتوانید از این تگهای html استفاده کنید:
    <b> یا <strong>، <em> یا <i>، <u>، <strike> یا <s>، <sup>، <sub>، <blockquote>، <code>، <pre>، <hr>، <br>، <p>، <a href="" title="">، <span style="">، <div align="">